Philosophers
-
Emil M. Cioran: Pirtûka Rizîbûnê
Emil Cioran li Romanyayê tê dinyayê, piştî perwerdehiya di bin bandora bavê xwe yê keşîş ê pêbestî dêrê, di xortaniya xwe de beşa felsefeyê li zanîngeha Bûkreşê dixwîne. Cioran mirovekî bi çavê reşbîn li dinyayê, li heyînên li dinyayê diniherî, bû. Di nivîsên wî de ‘bêwatetiya jiyanê’, ‘hîçîtiya mirov’ya di nava bêhêvîtiyê de werbûyî cîhekî taybet digire. Ji ber vê…
Berdewama wê bixwîne » -
Jiyana Baruch Spînoza
Spînoza di sala 1632 an de li Amsterdamê di malbateke cihûya Sefardî de hatiye dinê. Di temenekî biçûk de li cem rahîb û rahîbên cuda beşdarî xwendina Keter/Tewratê bûye. Spînoza di bin şert û mercên giran de ji civaka Cihûyên Sefardî yên li Hollandayê hat derxistin. Feylesofê ku jiyaneke veqetandî dijiya, gelek caran profesoriya ku jê re dihat pêşkêşkirin red…
Berdewama wê bixwîne » -
Felsefeya Giyan: Li Ser G. W. Friedrich Hegel
Ew di 27ê Tebaxê, 1770an de ji dayik bûye û heta 14 Mijdar, 1831an jiya ye. Hegel yek ji fîlozofên Alman ên herî girîng tê hesibandin, ji ber ku ew di dawiya sedsala 18-an de di felsefeyê de damezrînerê îdealîzma Alman tê hesibandin. Felsefeya Giyan navê pirtûka Walter Stace ye, ku li gorî Hegel li ser giyan û dabeşkirina wê…
Berdewama wê bixwîne » -
Başî û Xerabî di Felsefeya Immanuel Kant de
Ku rêgeza xerabiyê li kêleka rêgeza başîyê dimîne an jî li ser xirabiya bingehîn di xwezaya mirovahiyê de: Ji ber vê yekê, Kant bi teoriya xwe ya xerabî û başî, bi eslê wan, nakokiya di navbera wan de û asta hebûna wan a di xwezaya mirovahiyê de û bandora wan a li ser wê dest pê dike. Kant dest bi…
Berdewama wê bixwîne » -
Felsefeya Bedewî a Îmmanuel Kant
Kant di bin navê rexneya melekeya dadweriyê de, bedewîê analîz kiriye. Gelek feylesofan li ser bedewiyê, li ser xwiyatî û babetiya wê nivîsîbûn, lê bedewî li gorî Kant bedewiya teşeyî ye û bê armanc e û em ji aliyê xwiyatî ve wekî babetî dadwer dikin. Kant li teoriya bedewiyê vedikole û dibêje: Dadweriya zewqê, dadweriyeke bedewî ye. Ji bo ku…
Berdewama wê bixwîne » -
Nietzsche: Fîlosofê Siberojê û ‘Fîlosofiya Çakûç’
I. Jînenîgariya fîlosofekî ‘dîn’! Dema ku mirov autobiographiya Friedrich Nietzsche (1844-1900) di pirtûka wî a bi sernavê ‘Ha ev e mirov. Çawa mirov dibe çi, ku bixwe ew e’ (Ecce homo. Wie man wird, was man ist, 1888-1889), ku paş mirina wî bi heşt salan hatiye weşandin (1908) dixwîne, mirov bi ‘fîlosofekî dîn’ re, rû bi rû dimîne: Bi qasî ku Nietzsche ‘dînê’ fîlosofiyê ye, hewqasî fîlosofî jî…
Berdewama wê bixwîne » -
Nîkolaî Alexandrovîch Berdyaev
Ramanwerekî hemdem î ûris e û di navbera salên (1874-1948)an de jiyaye. Ji bo felsefeyê, di dewsa rêgehên mantiqî û aqilane de, wiha xwestiye ku vegotinên razdar (mîstîk) werin bikaranîn. Li gor bîr û baweriya Nîkolaî Berdyayev, heqîqet ne hilberên lêkolînên aqilane ne, hilberên cîhana giyanî a raser in û mirov jî, para xwe jê digrin. Nêrîna wî, ji metafizîkeke…
Berdewama wê bixwîne » -
Bernardus Claraevallensis
Bernardê Claîrvauxîyê Xoşewîst (latinî: Bernardus Claraevallensis, Bernhard von Clairvaux) dînnasekî (teolog) xiristiyan e, fransî ye û di navbera salên (1090-1153)an de, jiyaye. Damezranerê rêçika (terîqet) Sîstersiyenê (Order of Cistercian) ye. Rêgeha wî a teolojîk, ne rêgeheke rasyonel e û bêtir, mîna rêgehekê razdar (mîstîk) xwîya dike. Gotiye ku rêya lêgerîna Xwedê, ne meraqeke şermok e û divê meriv, di dibistana…
Berdewama wê bixwîne » -
George Berkeley: Îdealisma Subjective
Îdealisma subjective, navê theorîya ku ji aliyê ramanwerê George Berkeleyî ve hatiye damezrandin e. Li gor vê theorîyê made, hilbereke ramanê ye. Ji ber ku madeyê înkar kiriye, meriv dikare vê theorîyê wekî tunemadeparêzîyê jî binav bike. Li gor nêrîna George Berkeleyê (1685-1753) metran ku mirovekî ingilîz e, heyîn têgihîştin (bîrbirin, serwextbûn) e û li derveyê têgihîştin û ramanên me,…
Berdewama wê bixwîne » -
Martîn Luther: Theologian
Oldarêkî (1483-1546) alman e. Kurê, malbatekê gundî bû. Li dibistanên latînî, hiqûqê xwendiye. Piştre, bûye keşe (keşîş, papaz) û profesorê dînnasîyê (theology). Ji bo peran, li dijî efûkirina gunehan rabûye û bi vê helwesta xwe re jî, wekî sûcdarekî hatiye dîtin. Jê hatiye xwestin ku lêborîna xwe ji Papa bixwaze û li gotinên xwe poşman bibe. Lê, Martîn Luther, ji…
Berdewama wê bixwîne »