Ferheng
-
Dibistana Heidelberg (Heidelberg School)
1- Bizav, Liv, Tevger (motion): Bi wateyeke giştî, di mekanê de cihguherandina cisimekî. Di nav mekanê de, guherîna cih û pozîsyona cisiman. Wekî dijberê bêlivî û aramîyê, cihguhertina nesneyan (bar, object). Meriv dikare bibêje ku ji her cure guherînê re, liv (bizav, tevger) hatiye gotin. tr: hareket / fr: mouvernent / al: bewegung, gemütsbewegung 2- A ku Bêliv e û Dilivîne…
Berdewama wê bixwîne » -
Felsefeya Hellenîstîk (Hellenistic Philosophy)
1- Felsefeya Hellenîk (hellenic philosophy): Navê felsefeya yewnan, a ku B.Z. di sedsala 6an de dest pê kiriye û heta B.Z. sala 323an, berdewam kiriye. Felsefe, li bajarê Miletosê ku bajarekî zengîn ê bazirganîyê bûye, dest pê kiriye. Meriv dikare felsefeya hellenîk, wekî sê beşan dabeşîne: 1- Felsefeya Xwezayê 2- Felsefeya Mirovî 3- Dewra Sîstematîk. tr: hellenik felsefe / fr: philosophie…
Berdewama wê bixwîne » -
Teorîya Homo Mensura (Homo Mensura Theory)
1- Felsefeya Îndîan (indian philosophy): Felsefeya hindû, felsefeya hindî. Felsefeya ku B.Z. sala 2000an de, dest pê kiriye. Sîstema ramanî a ku temsîlîyeta wê (heke em materyalîzma hîndî, budîzm û jaînîzmê ku sîstemên heteredoksî ne, cuda bigrin) bi rêya sîstemên mîna vedaîzm û brahmanîzmê, pêk tê. Kevneşopîya ramana îndîanê, ji çar dewrên cuda pêk hatiye, ku ew jî: 1- Dewra teşekirinê 2-…
Berdewama wê bixwîne » -
Hînwerîya Hêla Cotik (Double Aspect Theory)
1- Dynamis: Di felsefeya yewnan a serdema pêşîn de, hêz û qudreta ku dibe sebebê guherînê, hez û enerjîya ku guherînê dide destpêkandin. Potansîyela guherînê a tiştekî (rewş, nesne) ku vediguhere tiştekî din. Qudreta, veguhastina çalakîyekê. 2- Ars combinatoria: Huner û teknîka ku ji têgihên basîd, têgihên kompleks çêdike. Ev teknîk, ji aliyê Leibnizî ve hatiye pêşnîyarîkirin. Li gor vê yekê bi…
Berdewama wê bixwîne » -
Sosyalîzma Demokratîk (Democratic Socialism)
1- Demiurgos: Di kozmolojîya Platonî de, navê hêz yan jî xwedayê ku dinyayê xuliqandîye ye. Platon, vê têgihê di dialoga xwe a bi navê ‘Timaeus’ê (Timaeus: dialogue) de, vegotiye. Lê belê, demiurgos ne ew hêz yan jî hêmana afirandêr e ku dinyayê, ji tunehîyê xuliqandîye. Demiurgos, cîhana sehekî û madeya ku kaotîk e û naxwaze şekil bigre, li gor formên îdeal…
Berdewama wê bixwîne » -
Rexneya Dînî (Religious Criticism)
1- Dharma-cakra-pravartana: Şîreta dînî a yekem, ku Gautama Buddha daye şagirtên xwe. Terîm, çar rastîyên bingehîn û heşt rêyan digre nava xwe. Wate, wan diguncîne. 2- Dharma: Di hînwerîya budîst de, perçeyên herî biçûk ku xwe digihînin hev û hebûnatîyê pêk dihînin re tê gotin. Li gor vê teorîyê hejmara dharmayan bêsînor e û dharma, perçeyên bêruh in. Li gor nêrîna…
Berdewama wê bixwîne » -
Hînwerîya Sebebên Armancî
Nasandina Çend Têgihên Philosophic 1- Çar Element (four elements): Çar elementên ku feylesofên yewnanî, wan wekî pêkhateyên (arkhe, madeyên resen) bingehîn yên gerdûnî hesibandine ku ew jî ax, hewa, agir û av in. tr: dört element / fr: quatres éléments / os: anâsırı erbaa 2- Nêrîna Dinyayî (world-view): Temamîya nêrîn, raman, nirx û helwistên ferd yan jî komekê, ku derbarê…
Berdewama wê bixwîne » -
Çanda Adaptekar û a Madî (Adaptive and Material Culture)
1- Çanda Adaptekar û a Madî (Adaptive and Material Culture): Gordon Marshall, çandê (kultur, culture) mîna ‘çanda adaptekar’ û ‘çanda madî’ kiriye du beş û gotiye ku ev herdu cure çand, bi hevre têkildar in û di têkiliyê de ne. Li gor nêrîna Gordon Marshall, têgiha çanda adaptekar bi pirranî li derûdora mirovnasîya (antropoloji, anthropology) çandî a Amerîkayê dihê bikaranîn…
Berdewama wê bixwîne » -
Category û Categoryên Civakî
1- Kategorî (Category): Ji civatokên mirovan ên ku di navbera wan de nêzîkatîyek fizikî tune; lê ji hêla civakî ve xwediyê taybetîyên hevpar in re, ‘Kategorîyên Civakî’ dihê gotin. Şexs bi gellek şexsên din re, beyî têkilî û hevnasînê, di heman kategorîyê de cîh digrin. Li gor temenên xwe zarok, xort, kal û li gor zayîna xwe jin, mêr û…
Berdewama wê bixwîne » -
Kapîtalîzm (Sermiyandarî, Capitalism)
1- Kapîtalîzm (Sermiyandarî, Capitalism): Navê sîstemeke civakî û aborî ye, ku di vê sîstemê da mulkiyeta taybet heye û şexs bi xwe, xwedîyê makîne û alavên hilberandinê ne. Di vê sîstemê da, bihayê mal û xizmetan, li gor daxwaz û pêşkêşkirinê têne danîn. Di kapîtalîzmê da şexs û kom, bi rêya şirîkatîyên fermî beşdarî jiyana aborî dibin û bazirganîyê dikin.…
Berdewama wê bixwîne »