Felsefa Matematîkê (Philosophy of Mathematics)
Felsefa Matematîkê (Philosophy of Mathematics)
Felsefa matematîkê, şaxeke felsefê ye û dixwaze ku hewl û xebatên têgihiştina li ser matematîkê, bisenifîne. Pirsên wê ên sereke li ser matematîk û çavkanîya objectên ku mijara matematîkê ne, ye. Bi taybetî jî, li ser wesfên pêşniyarîya rast disekinin û lê vedikolin. Pirsên sereke ên vê şaxê ev in:
1-Çavkanîyên mijarên matematîkî çi ne? 2-Maneya objectekê matematîkî, bi çi re têkildar e? 3-Wesfa pêşniyarîyeke matematîkî çi ye? 4-Têkilîya, matematîk û mantiqê çi ye? 5-Di matematîkê da, rola Hermeneuticparêzan çi ye? 6- Objecta, lêpirsîna matematîkî çi ye? 7- Taybetîyên mirovî, ên li pişt matematîkê çi ne? 8- Spehîtîya matematîkî çi ye? 9- Çavkanî û xwezaya rasteqînîya matematîkî, çi ye? 10- Têkiliya, cîhana matematîkî û cîhana materyal, çi ye? Mijareke din a muhîm jî, rasteqîniya theoriyeke matematîkî ye. Ji ber ku matematîk ne ezmûnî ye û nikare were ezmûnîkirin, li sebebên ku delîlên theoriyên matematîkî ne, tê gerîn. Matematîka ferasetxwaz ku ji aliyê Luitzen Brouwerî ve hatiye damezrandin, mînakeke baş a vê nêrînê ye. Matematîka mantiqparêz jî, ji aliyê Bertrand Russell û Gottlob Fregeyî ve hatiye parastin. Di felsefa matematîkê (fr: philosophie des mathématiques) da, mijareke din a jî, pirsgirêka misogerîya (teqezî) matematîkê ye. Li ser vê mijarê jî, xebatên matematîkzanê avusturyayî Kurt Godel, muhîm in.
- Alî Gurdilî
- aligurdili@gmail.com
- 08.04.2022
- Di hejmara yekem de, hatiye weşandin.
Piştgirî jibo Philosophia Kurdî
 Xwedevanên hêja, dilsozên zarûzimanê kurdî. Bi rêya vê sepana Paypal’e, hûn jî dikarin piştgirîya xebatên malper û kovara Philosophia Kurdî bikin û mil bidin xebatên me. Perê ku hûn bexşê malperê dikin, bi tevahî dê ji bo geşkirina malperê û çapkirina kovarê were xerckirin. Em hêvî dikin Philosophia bi nivîskar û xwendeyên xwe bibe xwedî temenekî dûr û dirêj, bibe çiraxek di şevên tarî ên kurdan da, hawaê ramîna philosophic li ber dilê rêber, serek û kargerên kurdan şîrîn bike, da ku ew jî bikanibin mîna ên milletên bi rûmet karê xwe rast bikin. Philosophiaê bi xweşî bixwînin, jê ra binivîsin û mil bibin xebatên wê...
|
