Nietzsche: Xurtemerd, Redda Îdea, Cogito, Numen, Vîn û Aqil
Friedrich Nietzsche, dijberîya tevahîya kevnoşopîya Felsefeya Rojavayê û metafizîka wan kiriye. Lewra li gor nêrîna wî, dîroka wan bi şaşî û têgihiştinên çewt, dagirtîye. Loma jî, em dibînin ku arîşeya ‘nirxandina nû a nirxan’ xwe daye der. Ji ber ku metafizîka Rojavayê, bi sedê salan li dorhêla heqîqet û hebûnê pîyase kiriye, ji dema Sokrates ve rêya dijberîya jiyanê daye ber xwe. Li cem Platon îdea, li Serdema Navînî aqil, li cem Descartes cogito, li cem kant numen, li cem Schopenhauer vîn û li cem Hegel jî, geîst. Xalên li jorê, bi tevahî ew rapeyv in ku nirxên jiyanê kêm û bêqîmet dikin in û bi kêrî vê yekê, dihên. Em dizanin ku di navenda mirina Xwedê de, arîşeya nihîlîzmê (hîçparêzî) heye û bi vê yekê, nirxên ku hene bi, tevahî maneya xwe wenda kirine. Lewra heta dema Nietzsche zemînê maneyê rapeyvên mîna Xwedê, îdea, numen, cogîto, numen, vîn, aqil û geîst in.
Bi mirina Xwedê re, tevahîya rapeyvên ku hene maneya xwe wenda dikin û nihîlîzm, dibe sebebê krîz û kerasetên mezin. Rêya xwerizgarkirina ji wê krîzê a ku nihîlîzm dibe sebebê wan, hatine ‘Jormirovî’ ye, hatine ‘Xurtemerd’ e. Lewra encax jormirovî dikare nirxên nû, nirxên me yên mirovî biafirîne. Encax ew dikare nirxên me yên nû, deyne şûna berê yên kevneşopî ku nirxên koletîyê ne. Lewra ev yek, bi nirxandinên metafizikî û teorîyên dinyayekê din, çênabe. Ew bûhran, dê bi hatina Jormirovî (Xurtemerd) ji holê rabe, ku Jormirov xwedîyê ‘vîna hêzê’ ye û bi awirekê erênî, li ‘vegera bêdawî’ mêze dike.
- Alî Gurdilî
- aligurdili@gmail.com
- 26.04.2023
Piştgirî jibo Philosophia Kurdî
 Xwedevanên hêja, dilsozên zarûzimanê kurdî. Bi rêya vê sepana Paypal’e, hûn jî dikarin piştgirîya xebatên malper û kovara Philosophia Kurdî bikin û mil bidin xebatên me. Perê ku hûn bexşê malperê dikin, bi tevahî dê ji bo geşkirina malperê û çapkirina kovarê were xerckirin. Em hêvî dikin Philosophia bi nivîskar û xwendeyên xwe bibe xwedî temenekî dûr û dirêj, bibe çiraxek di şevên tarî ên kurdan da, hawaê ramîna philosophic li ber dilê rêber, serek û kargerên kurdan şîrîn bike, da ku ew jî bikanibin mîna ên milletên bi rûmet karê xwe rast bikin. Philosophiaê bi xweşî bixwînin, jê ra binivîsin û mil bibin xebatên wê...
|
